BSFL üretimini yıl boyuna yaymak önemli bir aşamadır. Ancak
özellikle kuzey bölgelerinde hem ısınma isterleri hem de aydınlatma önemli bir
sorun olarak karşımıza çıkıyor. Görece küçük bir ortamda sineklerin çiftleşme
ve yumurtlaması için gerekli ısı ve nem sağlansa bile ışık gereksinimi yumurta
verimi açısından kritik öneme sahip. Literatürde ve forumlarda bu konuda
yapılan değerlendirmelerde, (sonuçlar biraz derinlemesine araştırıldığında) hemen hepsinin sera koşullarına sahip olduğu görülüyor. Yani doğal güneş ışığı
var ve bu yapay ışıklandırma ile
destekleniyor. Sinek formunun 700 nm altında özellikle yeşil ve mavi dalga
boyundaki ışığa hassas olduğu biliniyor. Ancak bunların hangi oranlarda
kullanıldığı ışık şiddeti gibi parametreler açık değil. Son günlerde piyasaya
sürülmüş LED BSF lambası iddia ettiği kadar etkili mi bilmiyorum. Görsellerinde
kullandıkları ortamlar yine seralar. Tamamen kapalı hiç güneş almayan ortamlar
için konu bence biraz karanlık. Yeterli verim aldığını iddia eden sitelerde de ticari bir kaygı seziyorum. Ama tüm bunları kesin olarak söylemek mümkün değil
denemek gerekiyor.
Bu sene kış üretimi için yaptığım ilk denemelerin
sonuçlarını paylaşmak istiyorum. Düzeneğim; yaz ayları için kullandığım yaklaşık
15 metrekarelik tavanı aydınlatmalı odada kuruldu. Denemelerim sırasında
tamamen açık bir Ankara havasına nerede ise hiç denk gelmedim. Yapay ışık
kaynaklarını ve uv lambalarını deneyerek çiftleşme ve yumurtlama verilerini
toplamaya çalıştım. Edindiğim izlenimleri ve tavsiyelerimi şöyle sıralamak
mümkün.
1-
Doğal güneş ışığı şart. Mümkünse sera. Eğer
tavanı şeffaf bir odada üretecekseniz mutlaka güney cephe seçilmeli. Güneş ışığı
aralık ayında o kadar eğiliyor ki odaya direk olarak nerede ise hiç ulaşmıyor.
2-
Metal Halide lamba 1kW denemesinde verim
alamadım. UVA ve UVB içeren 30 Watt reptil lambası ve 10 Watt pür 420 nm UVA
lamba sinekleri oldukça atrakte etti. Yararı olduğunu düşünüyorum.
3-
Önce 1 KW Metal Halide lambayı, sonra ek olarak önce 150 sonra 300 watt
florosan lambaları, Metal Halide ile değişik kombinasyonlarda denedim. Sinek
davranışlarında belirgin bir değişim gözlemlemedim. Çok az çiftleşme ve yumurta
alabildim
4-
Nem çok önemli. Sinekler açısından değil belki
ama yumurtaların kuruması açısından yüksek nem kritik. Aldığım az sayıda
yumurta öbekleri kuruma nedeni ile kaybedildi. Kreş ortamına aldığım
yumurtaları da küf ve kuruma nedeni ile kaybettim. Dolayısı ile yumurtaların
fertil olup olmadığını henüz bilmiyorum. Ortamı rehabilite ederek nemi en az
yuzde 60 olacak şekilde yaptığım denemeler devam ediyor. Isı değeri 30 derecede
stabil ancak elektrik kesintileri nedeni ile zaman zaman 18 derecelere düşüyor.
5-
Son olarak eklediğim 500 watt halojen belirgin
bir şekilde çiftleşme davranışını etkiledi ve artırdı ancak yaz dönemi ile
kıyaslandığında hala çok az. Daha çok güneş ışığı alacak çözümler şart. Tamamen
kapalı ortamlarda yapılan başarılı üretimleri biraz fantastik ve
inandırıcılıktan uzak buluyorum. Ticari olarak satılan LED lamba iş görebilir.
Ben deneyeceğim ancak başka deneyenler olur sonuçlarını paylaşırsa sevinirim.
6-
Sonuç olarak üretimi kış aylarında sürdürmek
mümkün. Verim az da olsa imkansız değil. Ancak iklimlendirme ve ışık isterlerini
optimize etmek ve idamesi için önlemler almak şart. Yedek sistemler hazır
olmalı. Lamba nemlendirici vs. Daha
amatör üreticilerin kış koşullarında bu işe başlamalarını önermiyorum
cesaretleri kırılabilir.
Elde etmeyi umduğum larvaları talep edenlere bu ara
göndermem mümkün olamayacak denemeleri sürdürmek için stoğa ihtiyacım var.
