Kedi Köpek Maması Yasal Mevzuat(Yemek atıkları, Böcekler boyutuyla)

 

Bu yazı böceklerin sokak hayvanları yem içeriğinde kullanılması konusunda ülkemizdeki mevzuatı irdeleyen spesifik bir yazı olacak. Meraklıları ve pet yemi üreticileri dışındakilerin ilgi alanına pek girmiyor.

Böceklerin çiftlik hayvanlarının yem içeriğinde kullanılması konusunda yasal bir engel olmadığını, üretim ve denetleme konusunda bir tebliğ eklikliği olduğunu daha önce yazmıştım. Böcekler izin verilen hammaddeler listesinde açıkça yer alıyor(Çünkü bu liste AB listesi ile aynı). Ama kullanılamıyor. Çünkü üretim izni alınamıyor? Niye izin alınamıyor, çünkü yasal olarak nasıl denetleneceği belirsiz.

Gelelim pet hayvanları yemi meselesine. Biraz arka plan vereyim. Sıfır atık kavramı ülke gündemine en yukarıdan desteklenerek nerede ise 10 yıldır girmiş bulunuyor. Bakanlık ve daire başkanlığı düzeyinde yürütülüyor. Kompost kampanyaları, şişe kapaklarının toplanması, poşetlerin ücretlendirilmesi, çevre bakanlığından başlayan ayrıştırma uygulamaları hayata geçiriliyor. Bu arada yemek atıklarının hayvan beslenmesinde kullanılması yasak. Konya Büyükşehir Belediyesi ülkemizin en büyük sokak hayvanları barınağının temelini atıyor. Bu tesis, modern tekniklerle köpek maması üretimi de yapılacak. Ancak atık ekmek ve yemek atıklarından mama üretimine Ankara Büyükşehir Belediyesi tarafından başlanmış ve temelde bir kompost makinesi olan dandik bir ekipmanı mama üretiminde kullanıyorlar. Basın çok ilgi gösteriyor. Ankara Belediyesi büyük sükse yapıyor. Aslında çok verimsiz ve sorunlu bir çözüm ama, kamuoyu satın alıyor ve takdir topluyor. Diğer belediyeler gıpta ile bakıyor. Sıfır atık kampanyası ve Ankara Belediyesi uygulamasının basında geniş yer bulması Konyadaki  mama tesisi kurulmasının motivasyonunu artırıyor. Fakat önemli bir pürüz var giderilmesi gereken. Yönetmelikler sokak hayvanlarının yemek atıkları ile beslenmesine izin vermiyor. Bazı akıllı bürokratlar yönetmelik değişikliğini meclis gündemine taşıyor ve yemek atıklarının kullanılması ile ilgili çalışmalar başlıyor.  Bu konuda temel 2 yönetmelik var

1) “İnsan tüketimi amacıyla kullanılmayan hayvansal yan ürünler yönetmeliği”. Bu Yönetmeliğin amacı; halk ve hayvan sağlığına, gıda ve yem güvenilirliğine yönelik riskleri engellemek veya asgariye indirmek amacıyla insan tüketimine sunulmayan hayvansal yan ürünler ile bunların türev ürünlerine ilişkin sağlık kuralları ile ilgili usul ve esasları belirlemek.

Bu yönetmeliğe göre Pet hayvanlarının beslenmesine izin verilen materyaller Kategori 3 olarak adlandırılıyor. Bu materyallerin tanımlayan yönetmeliğin 7 maddesinin c bendinin16. Maddesi “Uluslararası taşımacılık yapan ulaşım araçlarından elde edilenler hariç diğer yemek atıkları.” Yani yemek atıklarının mama içeriğinde kullanılması konusunda yasal engel kalkıyor.

Yönetmeliğin 7. maddesinin c bendinin 12. Maddesi “İnsan ve hayvanlarda hastalık yapıcı olanlar dışındaki su ve kara omurgasızları “ da kategori 3 materyal olarak tanımlı. Yani böcek larvaları da pet hayvanı yem içeriğinde kullanımına izin verilen bir materyal. Yemek atığı ile aynı.

Aynı yönetmeliğin 13. Maddesinde Kategori 3 materyallerin hangi hayvanların beslenmesinde kullanılabileceğinin çerçevesini çiziyor. Aynı tarihli yönetmelik değişikliği ile (g) maddesi şu şekilde yayınlanıyor. g)Yem amaçlı yetiştirilen böcek, solucan ve kurtçukların. İşte bu değişiklik ile AB’nin önüne geçerek yemek atıkları ile böcek besleyebilen bir ülke haline geliyoruz.

 

2) Diğer Yönetmelik değişikliği  “Yemlerin piyasaya arzı ve kullanımı hakkında yönetmelik”te yapılıyor. Yönetmelik” eklerinde “gıda amaçlı olmayan hayvan yemleri için yem maddeleri kategorileri” altında “Böcekler, tüm böcek çeşitleri ve gelişim aşamaları” şeklinde yer alıyor.

Nasıl çok mu karışık oldu.?

Şöyle özetleyeyim.

Yasal olarak yemek atıkları ve böcekler  kedi ve köpeklerin beslenmesinde kullanılabilir. Ayrıca yemek atıkları ile BSF larvalarının beslenmesinde de yasal engel yok. (Oysa AB buna izin vermiyor.)

Fakat ülke olarak çok sık başımıza geldiği gibi okyanusu geçip derede boğuluyoruz. Neyle beslenebileceğine ve nerede kullanılabileceğine dair yasal altyapı tamamlanmışken, nasıl üretileceğine sanki görünmez bir el engel oluyor. Oysa hazırlamış olduğum ve ilettiğim yönerge başka görüşler de alarak hızla hayata geçirilebilir.

Sokak hayvanları konusunda çıkan kanun sonrasında arka arkaya barınaklar açılıyor. Sokak hayvanlarının beslenmesi şimdiye kadar, ne bulurlarsa ve hayvan severler tarafından satın alınan mamalarla sağlanırken, tüm yük belediyelerin omuzlarına biniyor. Kedi köpek maması üretimi patlamış durumda ve oluşan ekonomik yükü belediyelerin kaldırması sürdürülebilir değil. Kedi köpek maması hammaddelerine artan  talep dolayısıyla çitlik hayvanı yem fiyatları da çok yükselecek. Yani dolaylı olarak artan çiftlik hayvanı üretim maliyetleri ve fiyatlarının baskısıyla yeni ve kocaman bir ithalat kalemi daha bizi bekliyor. Büyük miktarlarda köpek maması hammaddesi ithal edeceğiz. Böcek proteini de bunun içinde.