Nasıl başlayacağım?

 

Nasıl başlayacağım?

Black Soldier Fly yetiştiriciliğinde ilk akla gelen soru. Larva formunda ya da yumurta olarak edinilmeden ve kargo elinize ulaşmadan önce basit bazı hazırlıkları tamamlamış olmalısınız.
En az 5, tercihan 10 bin, yumurta alacaksaniz 3-5 gr başlangıç için yeterli popülasyonu sağlayacaktır.
1- 40x30 veya 60x40 yanak yüksekliği 10-15 aralığında, tutamak yeri delik olmayan plastik bir kasa edinmelisiniz.
2- Kasanın icerisine 2 cm kalınlık sağlayacak şekilde, yüzde 65-70 nemli civciv yemi yayalım. Bu nem oranını 1 kg icin 350 gr civciv yemi, 650 gr su ile sağlayabilirsiniz.
3- Sonra kasanın iç kenarlarına başlangıçta strese girip kaçmaya çalışacaklarından ince talas, kepek ya da razmolu biraz bol dokerek ama abartmadan dönelim. Yemin üzerine de 0.5 cm kalınlıkta serpiştirelim.
4-Larvaları bu kasanın içine nazikçe dökelim ve kasayı loş ve sıcak bir köşeye kaldıralım. Karasinek olan bir ortam ise larvalar hakimiyet kurana kadar bir parca sineklik ya da tül parçası ile kasayı örtelim. 

5- Bebek larva aldınız ise 3-5 gün icerisinde civciv yemi tükenecek, larvalar belirgin olarak büyümüş olacaklar.
6- Eger bu larvaları herhangi bir hayvana canlı yem olarak verecekseniz bulabildiginiz her türlü atığı, öncesinde rondodan gecirerek püre kıvamına getirip ya da olduğu gibi kasanın icerisine boca edebilirsiniz. Ne kadar vereceksiniz? Yeteri kadar. 0.5 kg ile başlayın. Bitirmelerini bekleyin yediklerini atıkların tükenip kasanın yüzeyinin düzleşmesinden anlayacaksınız. Sonra porsiyonu biraz daha büyüterek tekrar besleyin. Larvaları aşırı beslemekten kaçının.
7- Bir nedenle ( aşırı nem, gürültü, ışık vs gibi) larvalar kasanın köşelerinden dışarı çıkma eğilimi gösterir. Bu kasayı daha büyük bir başka kasanın içerisine koyarsanız larva kaybını engellemiş olursunuz. Büyük oranda bir iki gün icerisinde zaten ortama alışır ve sürekli beslenir ve bu sorun ortadan kalkar.
8- Ortalama 0.18-0.22 gr ağırlık kazandıklarında hasat boyutuna erişmiş demektir. Renkleri koyulaşan prepupa evresine gecmis larvalar gözünüze çarpmaya başlamışsa artık beslemeyi kesip yem olarak kullanabilirsiniz. Eğer hayvanınız tavuksa kasayı içeriği ile birlikte verebilirsiniz onlar larvaları ayıklayarak afiyetle tüketirler. Ancak kuş, sürüngen, su kaplumbağası gibi türler beslenecek ise larvaları elemeniz gerekecek. 0.5 veya 0.6 cm aralığı olan kalbur elekle bunu yapabilirsiniz. Civciv yemi ile beslememişseniz ya da rondodan geçirmemişseniz larvaların tüketemediği atıklar eleme sürecini biraz güçleştirecektir. Nem fazla ise günde bir kaç kez karistirarak kurutmanız elemeyi kolaylaştıracaktır.
Elenen larvalari bir defada tüketmeyecekseniz ya da tüketilme süresi haftalar alacak ise 11-15 derecede ince talaş ya da razmol içerisinde örneğin buzdolabında aylarca saklayabilirsiniz.
Yumurta olarak aldıysanız eğer yumurtalarin ne sekilde elinize ulaştığına göre ufak bazı değişiklikler olacak. Muhtemelen yumurtalar elinize gecene kadar bir miktar larva çıkmış halde size gelen az miktardaki beslenme ortamına dökülmüştür. Bunları hazırladığınız kasanın içerisine aktarın. Yumurtaları karton şerit, yumurta öbegi ya da yumurta yatağı olarak edinmişseniz yumurta öbeğini tel bir çay süzgecininin içine koyun ve kasanın üzerine yerleştireceğiniz iki ince çıta arasına asın. Yumurtadan çıktıkça kasa içerisine döküleleceklerdir.
Aynı işlemi yumurta yatağında gelenler için de uygulayabilirsiniz. Eğer yumurtalar karton şeritler içinde gelmisse bunu civciv yeminin üzerine direk yerleştirebilirsiniz. Ama bu kısma biraz kuru civciv yemi daha dökün ki karton ıslanmasın kuru kalsın. Yumurtadan çıkan larvalar yolunu bulup nemli bölgeye ulaşacaklardır.
Havaların sıcak olduğu yaz dönemlerinde larva olarak almayı önermem. Yolda sıcağa bağlı kayıp yaşamanız büyük olasılık. Yumurta formunu tercih edin. Zaten kargo firmaları canlı halini almak istemezler(yasak aslında) paket size ulaşmadan larvalar kaçmanın bir yolunu bulursa size ve gönderenlere bolca sitem edeceklerdir.

Tesis "Ziyarete" Kapalıdır!!!

 

Tesis bir Süre ziyarete kapalıdır

 

Hayatımızda yaşadığımız hayal kırıklığı yaratan olaylar sonrasında hissettiğimiz karamsarlıkla genellemeler yapma eğilimde oluruz. Ben öyle gözlemledim en azından. Pazar esnafı, araba tamircileri, doktor muayenesi, trafik vs. sonrası olumsuz bir deneyim yaşamışsak o meslek ya da durum konusunda genel kanaat hatta yargı oluştururuz ve bunu da ballandırarak anlatırız. Ben de şimdi aynısını yapacağım.

Böcek yetiştiriciliği konusunda çok çalıştım ve elimden geldiği kadar da paylaşmacı oldum. Özellikle küçük üreticiler, hevesli araştırmacılar için sınırsız desteğim olduğunu söylemiştim. Ama yaşadığım örnekler daha seçici olmam gerektiğini gösteriyor. Yoksa kendime haksızlık yapıyor olacağım

 

Örnek 1: Bir doğal yaşam aktivisti BSFL üretimi yapmayı öğrenmek, kendi sınırlı tavuk stoğunun beslenmesine destek olmak ve ulaşabildiği atıkları değerlendirmek için beni aradı. Birkaç telefon görüşmesi gerçekleştirdik. Her telefonunu açtım. Biteviye sorularına cevap verdim. Kabaca maliyetler ve üretim kapasitesi gibi noktaları netleştirmeye çalıştık. Buraya kadar bir sorun yok. Teşekkür etti, saygılıydı vs. Son telefon görüşmesinde yakınlarındaki bir balık çiftliğinden ve oranın yem ihtiyacını karşılayacak bir tesis kurmaktan filan söz etti. Bilgisayarın başında fizibilite hazırlıyor ve benden parametreleri doldurmamı bekliyor. Ben tesisimde ne kadar üretim yapıyormuşum, kaç kw elektrik harcamışım vs. Kendisine kısaca talebinin ne kadar uygunsuz olduğunu nazikçe anlatmaya çalıştım. Profesyonel bir girişim planlanıyor, karşılıksız danışmanlık isteniyor. Benim zamanımın, emeğimin, o sorularına vereceğim bir cümlelik cevaplar için ne kadar çalıştığımın karşılığı yok. Teklif bile yok. Bu bir….

Örnek 2.

Bir akademisyen. Yaptığı ya da yapacağı bir çalışma konusunda takıldığı yerler var. Soruları var. Bunda bir sorun var mı? Hayır. Büyük bir keyifle ve gönüllülükle cevaplandırıyorum. Konuşma ilerledikçe soruların ardı arkası kesilmiyor. Ama soru öncesinde de üretim konusunda ne kadar yol aldığını pek çok sorunu çözdüğünü söylemeden geçmiyor. Yani aslında “ben bu işi bitirdim, bir iki basit nokta var. Aslında bunları da çözerim ama bir zahmet beni yorma cevaplayıver” demeye getiriyor.  Konuşmanın hiçbir yerinde yaptığı bu çalışma yayın haline gelirse size teşekkür etmek isterim, ya da sunulduğunda isminizi geçireceğim filan yok. Sorularının cevaplarını öyle hemen araştırıp bulabileceği bir yer de yok bu arada. Bir sürü okuması makalelerin arasından bulup çıkarması lazım. Konuşma bir vesile ile İzmire gelmeyi düşünüyormuş ziyaret etmek istermiş cümlesi ile son buluyor. Bu ikiii…

 

Örnek 3.

Son derece varlıklı olduğunu kendi hikayesini anlatırken vurgulayan bir beyefendi hobi ölçeğinin çok ötesindeki tarım operasyonlarının bir parçası olarak BSF üretimini de eklemek istiyor. Basit anlaşılır sorularına yolun başında olduğu için sabırla cevap veriyorum. Güzel bir sohbet oluyor. Konunun hiç de kağıt üzerinde göründüğü kadar parlak olmadığını,  atıkları veriyoruz larvalar büyüyor onları da tavuk-balık her ne yetiştiriyorsak onlara yediriyoruz şeklinde yürümediğini, ayrıntıya girdikçe fark ediyor ve cesareti kırılıyor. Görüşme bitiyor. Aradan epey bir zaman geçiyor tekrar arıyor. Düşünmüş ve bu işe girmeye karar vermiş. Sorularına başlıyor. Görüşmenin 30. Dakikasında kendisine bu hizmetin değerini hatırlatma ihtiyacı hissediyorum. Kıymeti bilinsin istiyorum. Sonuça 30 dakikadır danışmanlık hizmeti alıyor ve benim destek vaad ettiğim guruba da dahil değil. Arabalarına, tatillerine, ev dekorasyonlarına, işletmesine alacağı makine ve ekipmanlara bedelini tereddütsüz bir şekilde öderken sıra bilgiye, emeğe gelince eller titremeye başlıyor. Telefon konuşması kesiliyor. Ama bu defa bir bedel ödemesi gerekeceğini anlamış olsa gerek sizi ziyaret etmek isterim cümlesi kurulmuyor. Bu da üüüç.

Birkaç örnek daha yazabilirim ama meramımı anlatabildim diye düşünüyorum. Uzatmayacağım, genelleme yapmayacağım çünkü son derece nazik, saygılı, özenli ve aldığının kıymetini hissettiren örnekler çok daha fazla. Bu yüzden eğer bu yazıyı okumuşsanız ve beni anladıysanız, kendimi çok önemsediğimden değil tamamen medeni nedenlerle hassasiyetlerime özen gösteriniz. Çok sorunuz olursa ve çalışmanız nihayete ererse yayın ya da sunu aşamasında bir teşekkürü esirgemeyin. Orta ve üstü işletme kurmayı düşünüyorsanız ve varlıklıysanız karşılığını ödemeyi teklif edin. İhtiyacım olduğundan değil siz aldığınızın değerini bilin istiyorum. Kabul ederim etmem, muhtemelen de etmem ama siz yine de teklif edin. Tesis ziyaretini ise hiç teklif etmeyin.

Hevesliler, doğa severler, küçük işletme sahipleri ya da çıkış arayan girişimciler, öğrenciler.. Bu yazının sizinle hiç ilgisi yok. Zamanımı sizlere ayırmaktan, sizleri bu alanda geliştirmekten, başardığınızı görmekten o kadar mutlu oluyorum ki. Tesisim kapıları sizlere sonuna kadar açık ve başımın üstünde yeriniz var.

 

.

Dunyadan gelismeler

Canim ulkemin kacirdigi firsatlara bir yenisi bocek endustrisinde eklenmek uzere.

Darling ingradient gida atiklarini surdurulebilir urunlere ve enerjiye ceviren dunyanin en buyuk firmalarindan biri. 14.000 calisani 200 e yakin  merkezi olan uluslarasi bir sirket. 2016 yilinda orta olcekli bir BSF ureticisi  olan Enviroflight firmasinin yarisini aldiktan sonra son donemde de  tamaminin sahibi oldu. Gectigimiz yil North Carolina Apex de 50 milyon dolar harcanarak 2000 metrekare kapali alana kurulan ayni firmaya ait arastirma gelistirme merkezi, BSF uzerinde molekuler ve  genetik basta olmak uzere pek cok alanda calismalar yapiyor.
Brezilya dunyanin en buyuk gida ureticisi konumunda ve bu alandaki bagimsiz sirketleri birer birer el degistiriyor.
Darling ingradient Brezilyanin en buyuk iki firmasini daha satin aldi.  Biri FASA. 560 milyon dolar odenerek gerceklesen bu satin alma ile Brezilyanin en buyuk rendering firmasi el degistirmis oldu. Digeri ise Gelnex firmasi. Yine Brezilya. Dunyanin en buyuk kollojen ve yan urunleri ureticisi sayiliyor. 1.2 milyar dolarlik bir alisveris gerceklesmis bu firmayla da.
Sadece bu gelismelere bakarak dunyanin nereye gittigini gormek mumkun. Mevzu gida, ama daha onemlisi protein ve turevleri. Gidanin kendisinin atik haline geldikten sonra uygun teknolojilerle yeniden bir baska yenilebilir urune donusturmenin gelecegin en onemli alanlarindan biri olacagini gosteriyor. Birim alanda soyaya gore 150, mikro alg ile kiyaslandiginda 10 kat daha fazla protein uretebilen bocek biyoteknolojisi Darling ingradientin 2016 yilindan beri radarindaydi zaten.
Ulkemizde de bir suru akademik calisma ve proje basvurusu var bu konuda. Ciddi bir kaynak ayriliyor. Ama hicbiri boceklerin yetistirilmesi konusunda degil. Hala kullanim alanlarini arastiriyoruz, yapilmis olani tekrarliyoruz. Yayin asamasina geldiginde "bocek biyoteknolojisi bla bla alaninda surdurulebilir ve etkili bir aractir" cumlesi ile bitecek, akademik dosyaya konacaklar o kadar. Kim, hangi insan kaynagi ile, hangi uretim teknigi ile, nasil daha ekonomik olarak uretecek  sorulari yanitsiz kaliyor.
Yem hammaddesi ithal eden kocaman yem ureticisi firmalar, mevcut duruma fazla guveniyor, bugun soya balik unu yarin bocek unu ithal ederiz saniyorlar.
Onlar icin uzgunum ama deniz bitti. Nasil elektrikli araclar gibi fosil yakita alternatif secenekler surdurulemez olani onune katmaya basladiysa, gida ve yem hammaddelerinde de aynisi yasanacak.
Bu ulkede yol almak bazen de cok kolay gercekten.  Artik akrep yetistirme mevzuatimiz var. BSF olmaz ama akrep verelim, dusunurseniz.

Neler Oldu?

 

 

Bahar geliyor. BSF yetiştiriciliği açısından iklim bağımlı kurulumlar için bahar, sezon başladı demek. Çamlı köyünde, tüm kış sezonunda başarılı bir üretim gerçekleştirildi. Larva diyeti, yumurta verimi, besleme sıklığı, iklimlendirme gibi temel konularda standartlar geliştirdik. Daha az işgücü ihtiyacı duyuyoruz. 

TÜBİTAK projesi başarı ile tamamlandı. Larva yağının kozmetik endüstrisi için cilt temizleme ve nemlendirici olarak hem jel, hem krem formunda kullanıldığı ürünler geliştirdik. Patent başvurusu yaptığımız bir formülümüz var. Bu sadece ülkemizde değil dünyada da öncü örneklerden bir tanesi oldu.

Parçası olduğumuz yeni bir TÜBİTAK projesi başvurusunun hazırlıkları tamamlandı. Bu proje hem BSF rezidüsünün bitki beslemesinde hem de ruminant beslenmesinde kullanımı konusunda oldukça kapsamlı bir proje oldu.

BSF yağının biyogüvenliği, raf ömrü, antioksidan kapasitesi ve yara iyileşmesine olan etkisini hücre kültürü üzerinde araştıran bir başka proje de yürüyor. Tamamlandığında bu konuda yapılmış en güncel araştırmalardan biri olacak.

İzmir Büyükşehir Belediyesine bir BSF üretim tesisi kurduk. Bu Belediye olarak ilk örnek. Aylık 500 kg kuru larva gibi ülkemiz için ciddi bir üretim kapasitesine sahip bu tesis BSF unu ve yağını kendi ürettikleri köpek mamasında Türkiyede ilk kez kullanıyorlar ve barınaklarındaki hayvanlarının beslenmesinde yararlanıyorlar.

Migros atıklarının BSF üzerinden besin zincirine kazandırılması projesi genişleyerek sürüyor. İzmir Büyükşehir Belediyesi de benzer bir modelle BSF üretim tesislerinde bu atıkları değerlendiriyor. BSF ürünlerinin köpek mamasında kullanımı hem yurtiçi hem de yurt dışı basında (Times Dergisinde yer aldı. Gurur duyduk.

İzmir Kalkınma Ajansında aldığımız destek ile pilot tesis aşamasına evrilmeye hazırlanıyoruz. Larva üretiminde otomasyon ve maliyeti azaltacak çözümler geliştiriyoruz. Bu proje süresince geliştirilen makine ve ekipmanlarla maliyetin, mevcut hammaddelerle rekabet edebilecek düzeye yaklaşmasını hedefliyoruz. Sürecin sonunda endüstriyel tesis için fizibilite de çıkmış olacak

Tarım Bakanlığı ile görüşmeler yapıldı. Hayvancılık Genel Müdürlüğü üretim izni konusunda yasal düzenleme çalışmalarına başladı. TAGEM Genel Müdürü ve daire başkanları ile ilgili uzmanlara BSF konusunda bir sunum gerçekleştirdik. Sayın Genel Müdür bu konuda çok heyecanlı ve elinden gelen desteği vereceğini söyledi. Tarım Bakanlığının TAGEM, Hayvanlık Genel Müdürlüğü ve Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü üst düzey yöneticileri ile konunun mutfağındaki arkadaşlar BSF üretimi ve ürünleri konusunda bilgilendirildiler. Umarım bir ilerleme sağlayabileceğiz. Resmi üretim başvurumu yaptım. Üretici adaylarının bağlı oldukları  il yada ilçe tarım müdürlüğü aracılığı ile hayvancılık dairesine üretim için bir dilekçe ile başvurmalarını tavsiye ediyorum. Bu aşamada ayrıntılı bilgi isteyen arkadaşlar 05052385579 numaralı telefonumu arayarak benimle görüşebilirler.

Bunları övünmek için değil bu alanda kendini gerçekleştirmek isteyenleri cesaretlendirmek için paylaşıyorum. Evet kayda değer ilerlemeler sağlandı ve önümüz açık.

Hasan, Levent ve Pedram. Yolculuğumda benimle beraber oldular. Bu hikayemde belki onların isimlerini yeteri kadar geçiremedim, ama ortaya çıkan değerin çok önemli parçaları oldukları kesin. Her türlü övgüyü hak ediyorlar. Birlikte ürettik, öğrendik, eğlendik. Fedakarca davrandılar. Kendilerine arkadaşlıkları ve bana kattıkları için çok teşekkür ediyorum. 

Yolları açık olsun.