Kitin ve kitosan, tarım, gıda, biyotıp, ilaç, kağıt üretimi ve tekstil
endüstrisi ile kozmetik ve su arıtmasındaki potansiyel uygulamaları nedeniyle
önemli araştırma alanları olan bir biyopolimerdir(canlılardan elde edilen
içinde bir çok molekül barındıran bir birleşik molekül). Bir
polisakkarttir(karbonhirat) ve doğada selülozdan sonra en çok bulunan
karbonhidrattır. Pek çok canlının yapısında bulunur. Özellikle kabuklu deniz
canlıları(yengeç, ıstakoz, karides) kitin için ham madde kaynağıdır.
Tıbbi ve kozmotik kullanım alanları nedeni ile çok yüksek hızla artan bir
talep vardır. Kitini bağlı olduğu protein ve minerallerden ayırarak
saflaştırmak özel kimyasal işlemlerle gerçekleşir. Bu süreçte kullanılan ısıtma
ve kimyasal maddeler önemli bir maliyet kalemi oluşturur. Kitinin saflığı ve
molekül özellikleri elde etme süreçlerinde kullanılan yöntemlere göre
farklılıklar gösterir. Deniz kabuklularından elde edilen kitinin mevsimsel
özellik taşıması, yüksek mineral içeriği(ağır metaller gibi) ve allerjen olma potansiyeli
nedeni ile alternatif kitin kaynaklarına yönelinmiştir.
Kitin içeren canlıların ham madde olarak kullanılacağı aşamaya kadar olan
süreç doğada geliştiği ve kontrol edilemediği için standart bir ürün elde
edilmesinde kısmen bir dezavantaj taşır. Bu nedenlerle mantarlardan ve
böceklerden kitin elde edilmesi konusunda son yılarda bir arayış vardır.
Black soldier fly larvaları önemli miktarda kitin içerir ve mevcut ticari
kitin ile karşılaştırılabilir özellikler taşıdığı gösterilmiştir. Büyük ölçekli
BSF üretim tesislerinde önemli bir girdi kalemi oluşturabilme potansiyeli
taşımaktadır mevcut ham madde kaynaklarına göre sürdürülebilir bir seçenek
sunar. Kitinin kanama durma, cerrahi iplikler, antibakteriyel ürünler, kanser
tedavisinde kullanılan ilaçların etkinliğinin artırılması gibi üzerinde
araştırma yapılan ya da ürüne dönüştürülen çok önemli kullanım alanları vardır.
BSF üretimi yapan uluslararası firmalar yem ham maddesi yanında kitini yüksek
katma değerli bir yan ürün olarak geliştirerek ya da kitin üreten işletmelere
hammadde kaynağı sağlayarak girdilerini artırmaya çalışmaktadırlar. Kitin
çeşitli kimyasallar ve ısı ile demineralizasyon-deproteinizasyon sonucu elde
edilir. Suda çözünmez. Kitosan ise kitinin deasetilasyonu ile elde edilir ve
asidik ortamda ve suda ise kısmen çözülür. Bu özellikleri nedeni ile mamul
geliştirecek firmalar tarafından kitin yada kitosan formunda kullanılırlar.
BSF üretiminde prepupa evresinde kitin melanine bağlı olarak bulunur ve
ondan ayrıştırılması çok zordur. Bu nedenle prepupa evresindeki larvalar
kullanılmaz “fifth instar” evresindeki larvalar kullanılır. Yağ ve protein
ham maddesi dışında kitin ve melanin gibi katma değeri yüksek yan ürünler hem
endüstriyel ölçekte üretim yapacaklar hem de Ar-Ge çalışması yürütecekler için
önemli fırsatlar sunuyor.
Kış sezonunda bir taraftan üretim süreçlerini yürütürken konu ile ilgilenen
akademik araştırmacılarla görüşüyorum. Sivil toplum örgütlerini ve Belediyeleri
BSF konusunda heyecanladırmak için doküman desteği ve sunumlar yapıyorum. Yaz
sezonu ile beraber sahip olduğum işletmede yürütmekte olduğum Arge
çalışmalarına kaynak sağlamak ve BSF üretiminin yaygınlaştırlmasına katkıda
bulunmak için küçük ya da büyük üretici adaylarına uygulamalı bir eğitim
vereceğim.